WODY MINERALNE - TYLICZ
Obszar Tylicza obfituje w złoża wód mineralnych. Źródła, wysięki i wycieki wód mineralnych lokalizowane są głównie w dolinach przepływających przez miejscowość potoków: Muszynka ( 444 m n.p.m.), Bradowiec i Syhowny. W okolicy Tylicza zinwentaryzowano 35 źródeł szczaw i wód kwasowęglowych.
Pochodzenie wód mineralnych
Woda opadowa dostaje się w głąb ziemi w szczeliny skalne. W głębi ziemi woda ta nasycana jest CO2. Tworzy się słaby kwas węglowy, jest on chemicznie agresywny. Taka nagazowana woda rozpuszcza te związki mineralne które znajdują się w występujących tu skałach np. ługowanie szczelin wypełnionych żyłami wapienno - magnezowymi jest przyczyną dużej koncentracji w wodzie jonów Mg2+, Ca2+. Wydajność źródeł jest zmienna i zależy ona od ilości opadów atmosferycznych.
Występujące tu szczawy były od setek lat znane miejscowej ludności, jednak dopiero w roku 1836 zostały opisane przez geologa - L. Zejsznera. Pierwsza wzmianka w dokumentach tylickich pochodzi z 1705 roku. W latach 90' XX wieku utworzono specjalny obszar górniczy "Tylicz", a spółka Multico uzyskała koncesję na eksploatację tutejszych wód mineralnych na skalę światową. Trwale ujęte jest tylko źródło na lewym brzegu Muszynki - poniżej zabytkowej cerkwi znajduje się park z zadaszonym źródłem szczawy wodorowęglanowo- wapniowo- żelazistej cenionym przez mieszkańców. Kilka innych obudowano prowizorycznie (m. in. 2 na trasie Ścieżki Edukacyjno - Przyrodniczej "Na Rakowsku").
Typy wód mineralnych w Tyliczu
ŹRÓDŁO ZDRÓJ GŁÓWNY -
0,32% szczawa wodorowęglanowo-wapniowa, manganowa z dużą zawartością żelaza. Odwiert znajduje się w Parku Zdrojowym, w wybudowanej stylowej pijalni, na lewym brzegu Potoku Muszynka. Źródło ma bogatą historię i jest najbardziej znanym w Tyliczu. Związane z nim sa legendy oraz liczne przekazy miejscowych pochodzące od niepamiętnych czasów. Lokalizacja przy drodze do granicy państwowej sprawia, że jest łatwo dostepne. Zatrzymywały się tutaj również karawany z kupcami podążającymi do Sącza i Krakowa aż z Węgier. Odwiert Tylicz - I, który znajduje się obok pijalni dostarcza wody o charakterze leczniczym. Wykorzystuje się ją przy schorzeniach przewodu pokarmowego, nieżytu żołądka, w wszelkiego rodzaju anemiach czy niedokrwistości. Typ wody: HCO3 -Ca-Mg, CO2, Fe .Od pewnego czasu osoby odwiedzające tę ostatnią mogą skorzystać z placu zabaw dla dzieci znajdującego się obok, a także różnego rodzaju przyrządów do ćwiczeń dla aktywnej młodzieży i seniorów.
ŹRÓDŁO T 7 "BRADOWIEC"
- 0,31 % szczawa wodorowęglanowo-wapniowa, z dużą zawartością dwutlenku węgla. Źródło było dosyć zapomnianym obiektem, który był objęty jedynie betonowym kręgiem. Zlokalizowane jest na lewym brzegu potoku Bradowiec, 400 metrów od drogi łączącej Tylicz z Powroźnikiem. Dogodnym dojście jest przejście od ulicy Wolności, mijając po drodze ujęcie wiercone Tylicz - III. Woda wypływająca tutaj samoczynnie swym składem i smakiem zbliżona jest do krynickiego Zdroju Głównego i tylickiej "Szczawy". Nazwane przez turystów "Źródełkiem Miłości" , zabudowane stylową altaną .Teren w najbliższym otoczeniu Bradowca obfituje w liczne wysięki szczawowe wraz z ekshalacjami dwutlenku węgla. Typ wody: HCO3-Ca-Mg, CO2.
ŹRÓDŁO T 11
- Źródło "Wędrowców" - 0,29 % szczawa wodorowęglanowo-wapniowa, z dużą zawartością dwutlenku węgla. Sam wypływ wody został ujęty w betonową otoczkę. Podobnie jak inne źródła w Tyliczu najduje się on w dolinie potoku Bradowiec, po lewej stronie drogi Tylicz - Powroźnik, poniżej bramy rozlewni "Kropli Beskidu". Teren w najbliższym otoczeniu Bradowca obfituje w liczne wysięki szczawowe wraz z ekshalacjami dwutlenku węgla. Typ wody: 0,29 % HCO3-Ca, CO2. Najbliższe otoczenie źródła zostało odnowione, postawiono tablicę przy źródle, na której znajduje się mapa ścieżki edukacyjnej z 2003 roku.
ŹRÓDŁO T – 21 (Uroczysko )
- jest ono wyjątkowym źródłem, gdyż daje one ponad połowę wydajności sumarycznej szczaw w całej zlewni Muszynki (ok. 0,51 dm3/s). Objęte jest drewnianą obudową, znajdującą się na prawym brzegu potoku Syhowny. Dogodne dojście od drogi Tylicz - Powroźnik, około 0.5 km.
MOFETA - TYLICZ
- to zespół 11 kręgów połączonych ze sobą, mających po 1 metr średnicy i tyle samo wysokości. Tylickie mofety należą do największych tego typu w Europie, a ilość bulgotek i dychawek to 50, z różnymi smakami wody mineralnej w każdym kręgu. Zlokalizowana jest w "Domkach w Lesie" w osadzie turystycznej, działającej od października 2011 roku w Tyliczu na prawym zboczu dolinki przepływającego niżej potoku Muszynka. Stok znajduje się na wzgórzu Szalone ( 829 m n.p.m.).
Obecnie miejsce to jest dość dobrze przystosowane, wykonano ścieżki doprowadzające do mofety, ogrodzono teren oraz wybudowano szereg tablic informacyjnych wraz z altaną widokową. Ze względu na bardzo dużo ilość CO2 w powietrzu, który gromadząc się przy ziemi ze względu na większa wagę od powietrza, powoduje przy braku wiatru śmierć przelatujących owadów.
ŻRÓDŁO "BŁATNIK"
ŹRÓDŁO "NA OKÓLNIKU"
MOFETA "GÓRKI"
ŹRÓDŁO "PRZY ŻELAZNYM MOŚCIE"
ŹRÓDŁO "SYCHOWNE"
