Szańce konfederatów barskich
Szaniec Konfederatów Barskich w Izbach w Beskidzie Niskim. Tylicz
Na wypłaszczeniu pod Lackową, zwaną także przez miejscowych Policyjną (997 m n.p.m.) najwyższym szczycie w polskiej części Beskidu Niskiego ulokowany był niegdyś szaniec konfederatów barskich.
Budowla obronna powstała najpewniej na początku 1769 roku a jej fortyfikatorem mógł być marszałek konfederacji Józef Bierzyński. Czoło fortyfikacji składało się z trzech bastei bądź bastionów oraz dwóch prostych barków i szyi zamkniętej kleszczowo.
Przez pewien czas poniższa Przełęcz Beskid była jedynym przejściem granicznym otwartym dla konfederatów.
Szaniec został zniszczony w latach 80-tych XX w.
Do dziś pozostały nikłe ślady w terenie.
Na szczęście zachował się jego negatyw widoczny na zdjęciach lotniczych oraz plan sporządzony przez profesora Tomasza Nowalnickiego oraz rekonstrukcja poczyniona przez Pana Macieja Śliwę.
Pod koniec listopada mieliśmy okazję prowadzić tam badania geofizyczne, których celem było określenie narysu fortyfikacji. Był to już kolejny obiekt badany przez nasz zespół w ostatnim czasie. Wkrótce jego rezultaty przedstawione zostaną w artykule naukowym.
Prace prowadzone były w radosnej atmosferze. Górskie widoki oraz dzikie nieprzebyte lasy każdego dnia zachęcały nas do pracy.
W krótkim komunikacie chcielibyśmy przekazać najważniejsze treści o projekcie oraz biorących w nim udział badaczach.
„Wiara i wolność - szańce konfederatów barskich w Beskidzie Niskim i Bieszczadach”
Projekt ma na celu rozpoznanie głównie za pomocą metod geofizycznych i innych nieinwazyjnych szańców konfederatów barskich w Małopolsce. Dodatkowo przeprowadzana jest kwerenda źródłowa mająca pomóc nam w rekonstrukcji narysu obiektów.
Po przeprowadzeniu badań wszystkie wyniki będą opracowane a następnie opublikowanie w postaci artykułów naukowych oraz popularnonaukowych. Powstaną wystawy oraz ścieżki edukacyjne (które już częściowo istnieją). Finalnym efektem będzie monografia opisująca fortyfikacje ziemne konfederatów barskich.
Do tej pory przeprowadziliśmy badania geofizyczne na dwóch stanowiskach oraz badania powierzchniowe na pięciu. Kolejne prace będą prowadzone na wczesną wiosnę 2019 roku.
Na początku przyszłego roku (2019) należy się spodziewać pierwszej monografii opisującej walki oraz fortyfikacje konfederatów barskich w Małopolsce. Będzie to efekt pracy kilkunastu naukowców, który zaprezentowany został na konferencji naukowej w Dukli poświęconej omawianemu zagadnieniu.
W przyszłości planowane są badania wykopaliskowe na wybranych obiektach.
W skład naszego zespołu wchodzi kilku naukowców i pasjonatów badających Konfederacje Barską w Małopolsce. Opiekę merytoryczną sprawuje profesor Michał Parczewski z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Za kwestie technicznie oraz odpowiedzialność za badania geofizyczne odpowiada Michał Pisz z Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego. Kwerendę źródłową przeprowadza Pan Krzysztof Bajrasz z Rzeszowa. Kwestie merytoryczne reprezentują ponadto: dr Piotr Sadowski z Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Targu, Krzysztof Sojka ze stowarzyszenia Orły Historii oraz Pan Maciej Śliwa z Krakowa. Osobą zawsze pomagająca w terenie i przy rozpoznaniu lokalnej historii jest Pan Janusz Kieblesz z Tylicza. Przy badaniach geofizycznych pracują Michał Godzisz oraz Wiktor Rutkowski – archeolodzy z firmy GTT.
Na końcu wymaga przedstawić się osobiście – Michał Filipowicz Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
